7- مثنوی:

 قالب شعری است که هر بیت آن دارای ردیف و قافیه­ای جدا باشد. قالب مثنوی مناسب­ترین قالب برای داستان­ها و مطالب طولانی است.

محتوای مثنوی بر چهار نوع است :

الف: حماسی مانند شاهنامه­ی فردوسی و تاریخی مانند اسکندرنامه­ی نظامی گنجه­ای.

ب: اخلاقی مانند بوستان سعدی و تعلیمی و آموزشی مانند گلشن راز شیخ محمود شبستری.

پ: عاشقانه مانند خسرو و شیرین نظامی و بزمی مانند ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی.

ت: عارفانه مانند مثنوی معنوی مولوی و حدیقه الحقیقه سنایی و منطق الطیر عطار نیشابوری.

شکل مثنوی:

8- رباعی:

قالبی ویژه­ی شعرهای ایرانی است که چهار مصراع دارد و معمولا مصراع سوم آن قافیه ندارد. محتوای رباعی­ها بیشتر عارفانه، عاشقانه یا فلسفی است. خیام بزرگ ­ترین رباعی سرای جهان است.

شکل رباعی:

9- دوبیتی:

به دو بیتی در ادب فارسی ترانه گفته می­شود و شعری است دارای دو بیت که گاه مصراع سوم آن قافیه ندارد. درون مایه­ی آن عاشقانه و عارفانه است.

شکل دو بیتی:

نکته: هرگاه هجای نخست (بخش اول) مصراع اول دارای سه یا چهار واک (صدا) باشد رباعی است و اگر هجای نخست مصراع اول دارای دو واک باشد دو بیتی است.

مانند :

مـردی بـایـد، بـلنــد هـمـت مـردی زین تجربه دیده­ای، خرَد پروردی

کاو را به تصرف اندر این عالم خاک بـر دامـن هـمـت نـنـشـیـنـد گـردی

همانطور که می­بینید هجای نخست مصراع اول «مـَر» می­باشد که دارای سه واک است:

"مــ"+"ــَـ"+"ر" و این شعر رباعی است.

حالا این نمونه :

به صحرا بنگرم صحرا تو وینم به دریا بنگرم دریا تو وینم

به هرجا بنگرم کوه و در و دشت نشان از قامت رعنا ته وینم

هجای نخست مصراع اول "به" (بِ) است که دو واک دارد : "بــ"+"ــِـ"؛ پس این شعر دو بیتی است.

10- چهارپاره:

شعری است دارای چند بخش که هر بخش از دو بیت تشکیل شده است و بیشتر مصراع­های زوج با هم هم قافیه هستند و قافیه­های بخش­های دیگر با هم متفاوت است. درون مایه­ی چهارپاره­ها میهنی و اجتماعی و غنایی است.

شکل چهارپاره:

11- مستزاد: 

شعری است که به آخر هر مصراع آن واژه یا واژه­هایی افزوده شود. افزوده­های معنی مصراع پیشین و یا پسین خود را کامل می­کنند.

شکل مستزاد:

نمونه:
هرکه گدای در مُشکوی توست پادشاست

شه که به همسایگی کوی توست چون گداست

12-  نیمایی:

شعری است با مصراع­های کوتاه و بلند که در آن قافیه الزامی نیست. بنیان­گذار آن "علی اسفندیاری" معروف به "نیما یوشیج" است. درون مایه­ی آن احساسات و تجربه­های فردی، عشق و سیاست است. نیما با چاپ شعر افسانه در سال 1301 خورشیدی نخستین گام را در راه شعر نو برداشت.

شکل نیمایی:

منابع: www.daneshju.ir

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: